Bonifácio Júlio Raça

Khula etthu yèle eri vathi-va yòkhalana ekapantte aya. Hatá erutthu yòkhalana ethaka ni wìtho waya. Sìso-tho etìni, ntoko itthu sóthène sa vathi-va, ehàna epantte aya. Masi hiyo, mukhwaha ola khaninrowa olavula mwaha wa ikapatto sa etìni, masi ninrowa olavula ophwanela ni ohiphwanela wa etìni.

Varókhala wìra itìni wàtta ni inamuna sòwámini khasirère. Tivó vanirèrelaya wùpuwela orattène mwahène yòla. Nnàmwi ekhumelelaka atthu aníhimya wìra khanimwámini Muluku, nnakhala khanámini itthu sinihimmwa muhina mwa itìni, khula pinátamu yókhala enìxòtothanàwe, yèyo enipákawe okhala Muluku awe hatá etìni awe. Wáhìso, wìra nihimye sàna, khàvo pinátamu onikhala mwáriru. Okhala wìra mwaha wòsuwela wìra onimòkhwa, khula mutthu onniphavela ele enànyiheryàwe wìra numalá mukhalelo ola wa vathi onni omuhakalalihe ohòlo. Ákhala ale anihimya wìra animwámini pinátamu pàhi, atthu sìsa tòwítthuna nnya ehisuwelaka enìtthunelàya.

Wàvya ephiro ya ekumi walá ophavela okhala wa mahiku óthène, muritti onàlemela atthu óthène. Khula mmosá a hiyo, nnàmwi asuwelaka wìra onimòkhwa, etthu eniphavelàwe ohikhwá. Ti vàva nto vanikhumàya mwírìrya wa ekumi. Ni mwaha wa mwírìrya ola, etìni ennikumiherya okhala ti enène osuwela isìri sa mutthu, okhuma ephattu awe mpakha emalelo awe. Ti màna vanirèrelàya wùpuwelela etthu ene yèla. Nto nihàna wìpasòpa wìra nihikhale ntoko alolo walá atthu ahinùpuwela, yàwo anikupali wìra itìni sóthène sinniphwanela. Nto vèkékhayi khahiyo itìni sóthène siniphwanela. Ottittimiha makhalelo a omutthu ni osuwela wìra nòkhalana ephattu ni emalelo ahu nlelo va eri mwírìrya, nivalo nòpatxèrya na etìni yòroromeleya ni eniphwanela. Ohiya mwírìrya wa ephattu ni emalelo, etìni yòkhalana-tho mavatta yàle animulipiha mutthu wìra étteke vòmutthu sìso. Omwìxuttiha khula pinátamu makhalelo ómutthu awe, vòhimótotha n’ìtthu sihirina ethaka aya ni muhakhu walá ni solaiherya s’éthiru, nthónyeryo nùlupale na etìni eniphwanela.

Masi nòsuwela wìra murima wa mutthu wákuva ohapuwa. Tivó nto vanirèrelàya okhala ni wìpasòpa, okhala wìra, etìni enniwerya opatxerya ni mukhalelo wórèra nnya khuhononeya othana-thanaru.

Etìni ehinkiphwanela t’ile enihiya owópola atthu enápaka ipottha. Yèle enihiya olaleya ekékhayi, khiyalaleya itthu sówòtha. Etìni muteko aya okhanle owàpa akhwàya walá onyohola itìni sikina, enaikhaliha okhala ya ekékhayi, eyo khiniphwanela nnakhala otthariwa. Nihàna okhala atthu a ankhili, wìra nihíhiye nikuxiwaka ni itìni sa ethiru ni sihiniphwanela. Otthara etìni etthu yórèra, nto othanla etìni eniphwanela etthu yòtepaxa orèra. Nihàna otthara etìni, nnya nihiliyale okhala ntoko siniphwanelàya makhalelo a omutthu ahu.